Uzayda Dehşet Tora (Baskan #1)

Uzayda Dehşet Tora - La Jungle d'Araman

Peter Randa

Çeviren: Atilla Tokatlı

Baskan Yayınları

Kurgu-Bilim Dizisi 1

1983

148 sayfa

Bu yıl eski bilim kurgu kitaplarını anlatma kararımı gerçekleştirmek üzere ilk adımı attım! Baskan Yayınları'nın ünlü Kurgu-Bilim Dizisi ile başlamaya karar verdim ve diziden çıkan ilk kitabı okudum. Sonra künye bilgilerine eklemek için eserin orijinal ismini aramaya başladım ve kendimi Fransızca sayfalarda buldum. Hayır, Fransızca bilmiyorum. Fransızca bilgim Notre Dame de Paris müzikalindeki şarkıların isimleri ile sınırlı. Yine de yazarın adına kitapta geçen özel isimleri ekleyip azimle aradım ve sanırım doğru sonuca ulaştım. Fransızca bilen birileri varsa, burada. Galiba bu site Fransa'nın bilim kurgu arşivi sitesi, keşke neler yazdığını da anlasam. Sayfanın alt kısmındaki, kitaptan alıntı olduğunu zannettiğim yerdeki özel isimler ve kitabın adındaki Araman, elimdeki çeviri ile uyumlu. Doğrudur diye umuyorum. Orijinal eser 256 sayfa iken, cep boy Tora'nın 148 sayfa olmasına ise kaşlarım çatılmıyor değil. Kitap epey küçük puntolarla dizilmiş ama yine de...

Baskan Kurgu-Bilim Dizisi toplam yirmi beş kitaptan oluşuyormuş. Yedi kitap eksiğim var. Kitaplığımda bulunanları şu gördüğünüz fotoğrafa arka plan yaptım, yavaş yavaş hepsini okuyup anlatacağım. Fotoğraf demişken, o kahve değirmeninin orada ne işi var diyebilirsiniz. Hem kitapları tutacak kadar sağlam, hem sevimli, hem de elimin erişebileceği mesafede o vardı. Alternatifleri parfüm şişesi, sprey vernik, kamera çantası gibi daha acayip şeylerdi, bence iyi seçtim yine. Hep kahve fincanı mı olsun kitap fotoğraflarında?

Kitabın yazarı Peter Randa, Wikipedia'daki biyografisini doğru anladıysam yaklaşık 300 roman yazmış. Hakkında Türkçe bilgi aramaktan vazgeçtim, İngilizce bir şeyler bile bulamıyorum; ülkesi dışında fazla tanınmayan bir yazarı nereden bulup da Türkçe'ye çevirmişler acaba? Çok acayip. 1911'de doğan ve 1979'da hayatını kaybeden Belçikalı yazarın gerçek ismi André Duquesne'miş ve bilim kurgu dışındaki alanlarda yazdığı, farklı takma isimlerle yayımladığı romanları da varmış.

Gelelim, Uzayda Dehşet Tora'ya. Öncelikle, kitabın başlığına inanmamanız gerektiğini söylemeliyim. Romanda dehşet yok, azıcık maceralı olaylar var. Kitap, insanların galaksi çapında bir imparatorluğa yayıldığını söylüyor. İnsanlar, insan olmayan ırklar, birbirine düşman federasyonlar var. Özellikle sınır gezegenleri, merkez yönetimle sürtüşme halinde. Durum böyleyken, yıllar önce Araman'a inen ve bir daha haber alınamayan bir gemiyi -bir savaş gemisi prototipi- aramak üzere iki ajan gönderiliyor. Guy Terrel ve yardımcısı Gelma, düşman Araman gezegeninde prototipi arayacaklar, bu sırada başkent Tora'daki yöneticilerin gözüne batmamaya ve ilkel kabileler tarafından öldürülmemeye çalışacaklar. Bütün olayların başlangıcı bu işte.

Guy Terrel büyük işler başarmış bir "galaktik ajan." Bu görev için yanına gönderdikleri Gelma ise henüz çok tecrübeli olmayan, güzel bir kadın. Fakat romanın hakkını vermek lazım, kitapta yer yer epey cinsiyetçi cümleler olsa da Gelma yalnızca çekici kadın kotasını doldurmak için orada değil, önemli görevler üstleniyor ve kendi fikirleri var. Kitaba Bechdel testi uygulasak geçer galiba. Ama bu iki galaktik ajanımızın şu hali bence hiçbir testi geçemez:

"Bel ve omuz kayışlarımızı kuşandık ikimiz de. Sağımızdaki kılıfın içinde bir paralizatör (vurduğu canlıyı hareketsiz kulan bir silah) solumuzdakinde de bir fülgüran (şimşek hızıyle atış yapan öldürücü ağır silah) asılı. Elimizdeyse, dumdum kurşunlu birer tüfek var."

Dumdum? Galaksiye yayılmış bir uygarlığın temsilcilerinin dom dom kurşunu ile gezmesi moralimi bozuyor arkadaşlar. Fülgüranın ne olduğunu bilmemek de moralimi bozuyor, ama daha az.

Kitap, aslında önemli konulara değinmiş. İlkel kabileler ve gezegen yönetimi arasındaki ilişki, azınlıklar, bağımsızlık mücadelesi, bürokrasi... Fakat "iyi bilim kurgu iyi edebiyattır" dedirten ustalar kadar başarılı değinememiş. İki ajanımız, kabilelerin arasına karıştıktan sonra devrimci tarafları uyanıyor fakat devrimci taraflarını uyandıran esas güdü kişisel kazanç umudu. Sonrası olaylar, çatışmalar, hileler...

"Bağımsızlığın sadece bir tek şeklini tatmak mümkün oluyor: Sizden daha güçlünün göz yumduğu veya zorla size uyguladığı şeklini. Ve insanlar, ister kabile olsun, ister halk; kendi kendilerini yönetmek istedikleri andan itibaren, sadece egoizmi besleyen ve dış görünüşten başka bir şeye saygı duymayan yasaların zulmüyle başbaşa kalıyorlar."

Peter Randa, çok iyi bir eser olmasa da, kitabına ilgi çekici şeyler eklemiş. Örneğin, imparatorluğun askerleri ve ajanları üzerinde uyguladığı "şartlandırma" mekanizması var. Bu yöntemle bilinçaltına yerleştirilen fikirler, gerektiği âna kadar fark edilmeden taşınabiliyor. Bir de doğru söyleten uyuşturucular var, veritaserum'un bilim kurgu versiyonu.

Kitapların elle dizildiği bir dönemde baskısı yapıldığı için, kitabın dizgisinden şikayet etmiyorum; hatta böyle eski kitaplardaki ufak tefek hatalar sevimli bile geliyor. Çeviri ise -muhtemelen dönem Türkçesinin terimleri karşılamakta yetersiz kalması nedeniyle- biraz sıkıntılı. Sonuç olarak, dizgi, çeviri, kitabın konusu, anlatımı... her şeyi bir arada değerlendirirsem, yalnızca Baskan dizisini toplayan ya da toplamak isteyen koleksiyonculara önerebileceğim bir kitap var elimde.