12 Temmuz 2015

Dune (#1)


Dune
Frank Herbert
Çeviren: Dost Körpe
Kabalcı Yayınevi
Şubat 2008 (1. basım)
638 sayfa

Dune serisini 3-4 yıl kadar önce aldım, kitaplığıma dizdim; kocaman bir diziye başlamak gözümü korkuttuğu için okumayı sürekli erteledim. Sonuç: Yıl oldu 2015, ben daha yeni başlıyorum. Seriyi peş peşe okumak yerine aralarda bilim kurgu olmayan kitaplar okumaya karar verdim. Üstelik bitmeyen seri yapmışlar! Bende yalnızca ilk beş kitap var, en azından Rahibeler Meclisi'ni bir an önce almam lazım; devam serilerini ilerleyen yıllarda okusam da olur sanırım. Star Wars ve Vakıf'ta olduğu gibi yapım/yazım sırasıyla okumak istiyorum kitapları; öylesi daha keyifli. Bakalım kaç yılda bitireceğim...

Kitabın çevirisi, bilim kurgu çevirilerini çok beğendiğim Dost Körpe'ye ait ve yine beğendim. Son okuma ve editörlük için ise aynı şeyi söyleyemiyorum çünkü Kabalcı'nın bir kitabında 'yalnızca' yerine YANLIZCA yazılması hoş değil. Yok artık.

Frank Herbert, kocaman bir evren yaratmış bu romanında. Galaksiyi yöneten merkezî imparatorluk, gezegen valileri, dükler, lordlar, baronlar, paralı askerler ve fakir halk. Avrupa'nın asalet sistemini gezegenlerarası sisteme dağıtmış. Caladan adlı gezegende başlayan roman, bu gezegenin yöneticisi Dük Leto'nun çöl gezegeni Arrakis'e yönetici olması ile başlıyor. Dük Leto Atreides'in oğlu Paul, Paul'un annesi Jessica (bir Bene Gesserit rahibesi), eğitmenleri, eski Arrakis yöneticisi Baron Harkonnen, korkutucu bakışları ile bir Rahibe Ana, insan bilgisayar denen mentatlar, çöl halkı Fremenler... Entrikalarla dolu politik ve ekonomik çekişmelerin arasında, veliaht Paul Atreides'in büyümesini izliyoruz.
"Din ile siyaset aynı arabada gittiğinde, sürücüler karşılarında hiçbir şeyin duramayacağını sanır. Dümdüz gider, giderek hızlanırlar. Engelleri tamamen göz ardı ederler ve körlemesine giden uçurumları çok geç fark edeceğini de unuturlar."
Dük Leto, Arrakis'e giderken kendisi için hazırlanan bir tuzağın içine doğru ilerlediğini bilse de, bu gezegeni odalığı Leydi Jessica'ya ve oğulları Paul'a sevecekleri bir yuva haline getirme hayaliyle gidiyor. Arrakis, Melanj denen kıymetli baharatın bulunduğu tek gezegen ve baharatı kontrol edenler tüm imparatorluğu da kontrol edebilecek konuma geliyor. Gezegenin yerel halkı Fremenler hakkında okurken "Çeçenler bunlar ya!" dedim kendi kendime; inanç sistemleri, gerilla yöntemleri ile Çeçen olduklarına epeyce ikna oldum ben. Ama sonra Dune'daki alegoriler ile ilgili bir şeyler okudum, meğer Orta Doğu halklarını temsil ediyorlarmış. Yeterince yaklaşmışım yine de... Fremenler, bir Bene Gesserit'ten doğan bir erkek çocuğunun dünyalarına geleceğine ve kurtarıcı peygamberleri olacağına inanıyorlar. Annesinden aldığı Bene Gesserit eğitimi, babası ve adamlarından öğrendiği dövüş teknikleri, keskin zekası ile Paul, beklenen Mehdî olabilir mi?

Kitap hakkında yazılması gereken çok fazla şey var. Bene Gesseritler kimdir, dertleri nedir? Kumsolucanı denen devasa yaratıklar ne menem şeylerdir? Fremenler çölün derinliklerinde ne karıştırıyorlar? Fakat bütün bunları anlatmak için sayfalarca yazmam gerekir, üstelik o sayfaları açıklamak için de kitabın sonundaki sözlükten birkaç maddeyi buraya aktarmam gerekir. Evet, kitabın sonunda, yazarın neden bahsettiğini daha iyi anlamamızı sağlayan bir mini sözlük var. Çünkü Frank Herbert yalnızca bir gezegenler sistemi değil, yeni bir terminoloji de yaratmış.

Dune serisi, ilk kitabıyla Vakıf'ı anımsattı bana. Yazarın muazzam detaylarla donattığı gelecek, sembolizm dolu tasvirler, hile içinde hile içinde hile... Dune'a başlamak için benim gibi yıllarca beklediyseniz eğer, yapmayın. Hemen okuyun.

7 yorum:

  1. Yazarken yazmaya utanıyorum cidden ama 2012'den beri kitabı Goodreads'te "okuma halindeyim" çünkü bitirmeye kıyamadım, diğer kitaplarını da aldım serinin ve okumuyorum çünkü okursam biter....
    Sevgiler =)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok uzun süre bitmez aslında. Klasik seriden sonra diğer kitaplara da devam etmeye kalkışırsak 26 kitap var çünkü. bir kısmı henüz Türkçe'ye çevrilmemiş ama yine de epey idare eder bizi. =)

      Sil
  2. ilk 3 cildi (sarmal yayınlarından) kitaplığımda duruyor.filmini seneler önce seyredip şiddetle "starwars"a benzettiğimden ve okuma zevkim ve yaşım gereği BK nın sınırlarını aşmış fantastik edebiyata mesafeli durduğumdan okumak içimden gelmedi.halen RAMA-4'e başlamak için ısınma turları atıyorum.ayrıca 26 kitabı okumak sizi bilmem ama sanırım benim ömrüme sığmaz,bari kafaya takmayayım
    size iyi okumalar
    ankaralıkitapkurdu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Filmini izleyemiyorum henüz, okuyup bitirmem lazım önce. 26 kitabı tamamlayacağımdan ben de pek emin değilim ama 6 kitaplık klasik seriyi çabucak bitirmeye karar verdim. =) Ömür konusuna gelince, öyle demeyin ama. Uzun, huzurlu, sağlıklı yaşayın ^_^

      Sil
  3. 6.kitaptan sonrasını yazarın oğlu ve starwars'un yazarı kevin anderson beraber yazmışlar.tevekkeli bende starwars'a ne kadar benziyor diyordum.biraz araştırınca bende okuyayım diye iştahlandım bayağı..en azından ilk 6 sını..bu arada kitapların kapakları (kabalcınınkiler) harika hakikaten..
    ankaralıkitapkurdu

    YanıtlaSil
  4. Merhaba
    Benimde geçen sene edindiğim bu senede okuma listeme eklediğim bir seri oldu Dune. İlk kitabı yakın zamanda bitirdim. Yazar gerçekten farklı bir dünya yaratmış. İnsanlar çevirilerdeki bazı kelimelerin bilim kurguya uymadıkları yorumunu yapmıştı. Fakat Fremenlerin hayat biçimini okuyunca bence tam oturmuş kelimeler. Birinci kitapta çok hızlı ivme kazandırıp, sonuçlandırmış yazar serinin diğer 5 kitabında ne anlatacak merak ettim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çeviriye laf etmesinler, bence çok güzel. İthaki de şimdi gözden geçirip yeniden basıyor, beni delirten yazım hataları düzeltilecektir diye umuyorum.

      Serinin devamını çok fazla anlatmayayım ama, emin olun yazarın anlatacak daha çoook şeyi varmış. :)

      Sil